Bart Gielen, The Deal, Borgloon, Brussel, drawings

Bart Gielen, The Deal, Art Borgloon, 20/5 - 24/6/2018, Galerie Kusseneers, Brussel, 12/4- 6/5/2018 

The Deal

Naar aanleiding van een bezoek aan het atelier van Bart Gielen, Kanegem, februari 2018

Bart Gielen boorde in zijn jongste werk een nieuwe ader aan. Zijn artistieke zoektocht gaat uit van uiterst basic plastische middelen - een simpel stuk houtskool- die hij maximaal uitbuit in functie van ruimtelijke sfeer en expressie. Daarvoor tast hij de extremen af van perspectief, illusie en clair-obscur. Eerder deed hij dat met verlaten panden en de wereld van de machines. Dat die attitude hem vroeg of laat op het pad zou brengen van de oude meesters mag geen wonder heten. De schilderkunst van meer dan drie eeuwen terug was een waar labo van beeldexpressie, waarbij goddelijke aanwezigheid werd vertaald in maximale dramatiek op een plat vlak. Contrasten, detaillering, licht en donker, plooienval van gewaden, positie en beweging werden tot het uiterste gedreven, met Vlaamse primitieven, Rubens of Caravaggio als uitzonderlijke exponenten. Eeuwen lang bepaalden beelden van de meesters onze perceptie van het bovennatuurlijke of het bevreemdende. Zelfs bij niet-ingewijden hebben ze in onze beeldtaal zo een canon vastgelegd en een hang naar effect en impact, die doordesemt in fotografie en hedendaags kijken. Bart is een fervent bezoeker van kerken. Het theatrale van wat er rest aan architectuur en beelden contrasteert er vandaag fel met de achteruitgang van de religieuze beleving. De loutere dramatiek van de oude meesters blijft fascineren, maar wordt inhoudelijk niet meer gedragen door voortrazende cultuur. Wat rest levert niet alleen postmoderne melancholie op, maar ook een fascinerende beeldbank, waaruit hij naar hartenlust sprokkelt, op zoek naar mysterie en sfeer. Eerder dan een pastiche of een kopie worden zijn tekeningen een onderzoek naar het ontstaan van een beeld, waarbij diverse bronnen worden gecombineerd tot een nieuw geheel. Figuren met een heel verschillende schilderkunstige stamboom belanden in hetzelfde tafereel, geblend door de overtuigingskracht van de tekening. Dat hij daarbij delft in de geschiedenis laat hij ook clever zien: als eigentijds tekenaar knipoogt Bart ook naar de illusie van ruimte op een platte drager. De tover van het beeld krijgt ruis: merkwaardige horizontale of verticale banden verschillen in tint. Rasters en sporen suggereren de X-rays van restauratie of wetenschappelijk onderzoek, achterliggende spieramen of ingrepen. De vervormingen van lichamen en structuren verwijzen naar de hapering van een scanner. Door de mangel gehaald van onze eigentijdse apparaten verschijnen deze beelden als fantomen. Al tekenend haalt Bart ze met panache terug binnen in de wereld van verwondering en mystiek.

Frederik Van Laere, 2018